Hvað er að frétta af Jökulsá á Brú?

Voru menn ekki að fagna því að fá þar nýja og tæra laxveiðiá þegar grugginu var beint í Lagarfljótið sem var einnig gruggugt áður?

Hvorugt fljótið hefur verið umtalað sem veiðivænt, þótt eflaust hafi eitthvað fiskifang slæðst til í Lagarfljótinu utarlega á Héraði - út við Hól og þar um slóðir.

En skiljanlegt að mönnum sé brugðið ef Lagarfljótsormurinn er hættur að láta sjá sig.

„Vatnasvæðið verulega laskað“

Athugasemdir

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 12.3.2013 kl. 15:34]

Það er nú einu sinni þannig Kolbrún að allir vilja njóta ávaxtanna en enginn vill bera kostnaðinn. Það vissu auðvitað allir að Lögurinn yrði aldrei samur eftir að aurnum yrði veitt í hann.

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 15:42]

Axel, Lögurinn er reyndar bara partur af Lagarfljótinu, frá Völlum rétt uppfyrir Hallormsstað.  Aldrei neitt sérlega smáfrítt en Ormurinn gaf honum sjarma.

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 12.3.2013 kl. 15:50]

Er ormurinn ekki bara öruggari þegar hann getur leynst í grugginu?

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 15:58]

Ásthildur, það myndi ég nú halda   

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 16:29]

Svo mætti ég alveg vera jafn almennileg á mínu eigin bloggi og hjá öðrum að útskýra fyrir þá sem ekki þekkja til:

Jökulsá á Dal á uppruna í Eyjabakkajökli, rennur niður Fljótsdal og heitir að lokum Lagarfljót.

Jökulsá á Brú á uppruna í Brúarjökli (þaðan er nafnið dregið) og rennur niður Jökuldal.

Báðar jökulárnar renna svo út í Héraðsflóa, ásamt þriðja fljótinu/farartálmanum, Selfljóti, sem er afar vatnsmikil bergvatnsá.

[Magnús Sigurðsson, 12.3.2013 kl. 17:18]

Kolbún ég held þú sért að rugla saman Jökulsá á Dal og Jökulsá í Fljótsdal sem rann ein jökuláa í Lagarfljót fyrir Kárahnjúka. Jökulsá á Brú, Jökulsá á Dal og Jökla eru alltsaman nöfn yfir eina og sömu ána sem nú rennur einnig í Lagarfljót.

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 18:20]

Magnús,  sjálf rugla ég  Jökulánum ekki saman en hef líklega ekki verið nógu skilmerkileg.  Jökulsá á Dal er auðvitað það sama og Jökulsá í Fljótsdal (eins og ég reyndi að útskýra) en Jökulsá á Brú allt önnur jökulá og á allt önnur upptök.

Nú er báðum jökulánum (Dal og Brú) beint í einn farveg og Jökulsá á Brú er ekki svipur hjá sjón.  Orðin aðeins safn-bergvatnsá, eins og Selfljótið sem ég nefndi í síðustu athugasemd.  En uppruni Lagarfljótsins hefur breyst af mannavöldum; nú eru helstu uppsprettur þess  bæði úr Eyjabakkajökli og Brúarjökli.

Við þurfum e.t.v. að skýra JáB uppá nýtt?  Efna til samkeppni um besta nafnið?

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 18:40]

Ég er reyndar orðin svolítið hugsi; jafnvel heimamenn virðast ekki gera greinarmun á Jökulsá á Dal og Jökulsá á Brú.  Ætli það stafi af einhverri staðbundinni orðavenju?

Báðar árnar eru auðvitað á einhverjum "Dal", að því leyti að önnur rennur niður FljótsDAL og hin niður JökulDAL.  En uppspretta þeirra er úr sitt hvorum jöklinum og töluverð vegalengd á milli.  Allt frá uppsprettu til sjávar.

Ég lýsi eftir fleiri skýringum!

[Magnús Sigurðsson, 12.3.2013 kl. 18:42]

Svona til að vera með speki þá var Jökulsá á Brú og Jökulsá á Dal sama áin sem veitt hefur verið í Lagarfljót en Jökulsá í Fljótsdal hefur alltaf runnið í Fljótið.

Kolbrún, málvenjan á Héraði og Jökuldal er sú að þú ert á Jökuldal en í Fljótsdal, þess vegna var Jökulá á Dal á Jökuldal. Ef þett væri eins og þú segir þá væri um Jökulsá í Dal að ræða, en sú málvenja hefur aldri verið höfð um Jökulsá í Fljótsdal. Þetta kannski hljómar eins og hebreska en það er margt skrítið í kýrhausnum eins og t.d. það að norður og austur eru gagnstæðar áttir á Héraði.

Annars ætla ég að ráðleggja þér að gúggla þetta ef þú hefur ekki þeim mun betri aðgang af original hérum :)

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 19:16]

Magnús, ég er nú uppalin á þessum slóðum og á og átti ættingja og/eða ættingjatengdafólk á öðrum hvorum bæ á Héraði - öllu.  Mér var sem krakka kennt að þekkja muninn á "Jöklunum", en kannast ekki við þína skýringu.  Frændfólk mitt á Jökuldal og í Hlíðinni vissu alla vega alltaf hvað þeirra "Jökla" hét; Á Brú.

Alveg óþarfi að gúggla um eitthvað sem maður veit fyrir - nóg er nú samt.

[Magnús Sigurðsson, 12.3.2013 kl. 20:11]

Þú ættir kannski að heyra í frændfólki þínu Kolbrún úr því að þú treystir þér ekki til að googla. En þetta er ekki illa meint, allt í góðu.

http://is.wikipedia.org/wiki/J%C3%B6kuls%C3%A1_%C3%A1_Dal

http://angling.is/is/veidivotn/16097/

[Kolbrún Hilmars, 12.3.2013 kl. 20:23]

Magnús, erum við að tala í kross hérna?  Fyrir eða eftir Kárahnjúkavirkjun?

Hélt ég hefði gert skýran mun á og lýsti að meira að segja eftir nýju nafni á Jöklunni sem er ekki Jökla lengur.  :)

[Magnús Sigurðsson, 12.3.2013 kl. 20:48]

Ég er ekki viss hvað þú ert að meina Kolbrún. En það er engin jökulsá á Dal eftir Kárahnjúka núna er þar bergvatsná. Fyrir Kárhnjúka rann jökulsá um Jökuldal sem var kölluð jöfnum höndum Jökulsá á Dal, Jökulsá á Brú eða jafnvel Jökla.

Það er hæpið að kalla það vatn sem rennur í gegnum göng úr Kárahjúkastíflu Jökulsá á Dal þó svo að það komi úr Brúarjökli. En Jökulsá á í Fljótsdal rennur nú sem áður í Fljótið með viðkomu í stöðvarhúsi Kárahnjúkavirkunar í Fljótsdal.

Varðandi það að Fljótið hafi ekki verið umtalað sem veiðivænt þá er það rétt. Ég hef samt engu að síður alið minn aldur að mestu á bökkum þess og á silungi úr því mín æskuár.

[Magnús Sigurðsson, 12.3.2013 kl. 21:08]

Jökulsá á Dal eða Jökulsá á Brú, einnig nefnd Jökla, er lengsta á á Austurlandi. Áin er dæmigerð jökulá og á upptök sín í Brúarjökli og fellur um Jökuldal. Miklar rennslissveiflur eru í ánni eins og títt er í jökulám og jafnframt er hún mjög gruggug vegna framburðar. Jökla hefur grafið mikil gljúfur í farvegi sínum, Hafrahvammagljúfur og Dimmugljúfur. Margar þverár falla til Jöklu. Þær helstu eru Kringilsá, Sauðá, Reykjará, Hrafnkela, Gilsá, Hnefilsdalsá, Laxá og Kaldá. Jökla og Lagarfljót falla í Héraðsflóa um sameiginlegan ós á Héraðssandi.

Jökulsá á Dal er virkjuð með Kárahnjúkavirkjun. Eftir að virkjunin tók til starfa fer megnið af jökulvatni árinnar um jarðgöng til Fljótsdals og skilar sér til sjávar um Lagarfljót. Neðan Kárahnjúkastíflu er Jökulsá því tær bergvatnsá mestan hluta árs en hún getur þó breyst í ólgandi jökulá þegar uppistöðulónið (Hálslón) er fullt og vatn fossar um yfirföll stíflunnar.

[Helga Kristjánsdóttir, 13.3.2013 kl. 11:31]

Sæl Kolbrún! Ég man svo vel þegar deilt var hart um Eyjabakka,þar sem heiðagæsin fellir fjaðrir sínar. :Þá fór ég ásamt vinum sem ráku gistiheimili á Eyvindará,til að sjá það svæði,sem færi í kaf ef virkjað væri annarsstaðar í ánni heldur en nú. Þá lá fyrir undirskriftalisti og fólk merkti af eða á um virkjunina. Þau vildu sjá svæðið með eign augum.--- Hvað Ísland er stórt,allt þetta svæði þarna,vilt náttúra,-maður minn!!

[Kolbrún Hilmars, 13.3.2013 kl. 15:08]

Já, Helga, þetta er býsna stórt svæði þarna uppfrá.  Langafi minn var fæddur og uppalinn á einni af jörðunum á Jökuldalsheiði sem fóru í eyði við Öskjugosið 1875.

Minnstu munaði að hann flytti vestur um haf ásamt bræðrum sínum og sveitungum.  Og hvar væri ég þá í tilverunni... 

[Ágúst H Bjarnason, 13.3.2013 kl. 15:48]

Kolbrún, hvernig ætli standi á því að enginn virðist hafa veitt því athygli ef fljótið hefur verið að verða meira og meira gruggugt eftir að virkjunin tók til starfa? Hundruð manna hafa það fyrir augunum á hverjum degi. Þetta ættu því varla að vera nýjar fréttir.

Í raun hefði ég átt von á litarbreytingu skyndilega strax  eftir að virkjunin var gangsett, þannig að auðvelt hefði átt að vera að veita því eftirtekt.

[Kolbrún Hilmars, 13.3.2013 kl. 16:05]

Ágúst, ég veit ekki hvort það er aukið grugg eða mögulega landbrot (vegna aukins flæðis) sem veldur þessari umræðu.  Þarf að spyrjast fyrir um það hjá heimamönnum, ég hef aldrei heyrt neitt hvíslað um slæmt ástand þar til nú. 

En ég hjó eftir því í fréttum að "Lagarfljótseigendur" væru óhressir.  Að sama skapi hef ég heyrt að "Jökulsár-á-Brú-eigendur" séu kátir.  Það væri kannski best að báðir séu jafn óhressir.

[Ágúst H Bjarnason, 13.3.2013 kl. 16:11]

Það er þó bót í máli að nú fá einhverjir kannski bætur.

[Sigrún Guðmundsdóttir (IP-tala skráð) 13.3.2013 kl. 16:56]

Þið eruð ágæt :)

- Ætli það henti ekki pólitíkinni að finna gruggið núna, það kæmi ekki á óvart.

Hlýindi undanfarinna ára hafa eflaust líka haft sitt að segja án þess að maður sé nokkur sérfræðingur...

- En ég er fegin að langafi þinn ákvað að vera áfram á Íslandi, ég og fleiri höfum gagn og gaman af skrifum þínum hér.

[Kolbrún Hilmars, 13.3.2013 kl. 17:15]

Þetta var fallega sagt, Sigrún, kærar þakkir.  Mér var sagt að hann langafi minn hafi að meira segja verið búinn að kaupa farmiðann þegar heimasætan í Húsey kyrrsetti hann     En bræðrum hans vegnaði vel vestra.

[Kolbrún Hilmars, 13.3.2013 kl. 22:21]

Mér hefur tekist að afla mér nokkurra upplýsinga um ástand Lagarfljótsins.

Íbúi á bökkum þess segir fljótið grárra og vatnsmeira en áður var.  Hins vegar sé rennslið jafnara yfir árið og að túnin á Egilsstaðabýlinu hafi ekki flotið upp eftir virkjun og að Egilsstaðaflugvöllur hafi ekki heldur farið á kaf frá þeim tíma.

Á eftir að fá fleiri upplýsingar frá fleiri heimamönnum og mun bæta þeim við eftir atvikum.

[Ágúst H Bjarnason, 14.3.2013 kl. 11:25]

Sæl Kolbrún.  Það er fróðlegt að sjá hjá þér hin jákvæðu áhrif vegna jafnara rennslis.

Landsvirkjun birti í gær frétt um málið: Vöktun lífríkis við Lagarfljót.

Þar er m.a. fjallað um lífríki Lagarfljóts, lífríki Jökulsár á Dal, vatnborð Lagarfljóts, landbrot og rof.

http://www.landsvirkjun.is/Fyrirtaekid/Fjolmidlatorg/Frettir/Frett/landsvirkjunvaktarlifrikividlagarfljot
 

[Helga Kristjánsdóttir, 14.3.2013 kl. 12:23]

Daginn! Það rímar svo vel að segja að nú er ég að bera í bakkafullan lækinn,en er svo hjartanlega sammála Sigrúnu. Blessuð sé minning langafa þíns.

[Kolbrún Hilmars, 14.3.2013 kl. 13:20]

Takk Helga mín  - já það er viðeigandi að vísa í bakkafullan lækinn hér 

Þakka þér fyrir tilvísunina, Ágúst.  Það kemur fram hjá Landsvirkjun að landbrotið sé helst á Úthéraði.  Skiljanlega því þar er farvegur Lagarfljóts miklu þrengri en uppfrá.  Og við árósana er bara sandur sem auðveldlega gefur eftir  (menn ættu að þekkja það frá Bakkahöfn).

En mér hefur ekki tekist að frétta neitt frá heimamönnum á þeim slóðum.

[Kolbrún Hilmars, 15.3.2013 kl. 18:19]

Að lokum; væri ekki hægt að jafna meint laxveiðitap Lagarfljótseiganda til Jökulsáreigenda með gagnkvæmum veiðileyfum frekar en bótagreiðslum til hinna fyrrnefndu úr ríkissjóði?

[Eyjólfur Jónsson, 16.3.2013 kl. 16:12]

Það verður ekkert svona fram og til baka, því verður bara veitt í gamla farveginn aftur og gildir það líka með öll  lög sem setta hafa verið í vitlausan farveg.

[Kolbrún Hilmars, 16.3.2013 kl. 17:48]

Alveg rétt, Eyjólfur, auðvitað má breyta í fyrra horf, það er ekki eins og framkvæmdin sé  óendurkræf.  

En ég er enn þeirrar skoðunar að rennslisstýringin á milli ánna sé spennandi tilraun. 

Virkjunina sjálfa legg ég engan dóm á; ef heimamenn vilja rafmagn þá er í góðu lagi að þeir skaffi það sjálfir.