Hvað er Sogn?

Eins og hver önnur geðdeild eða réttarfangelsi fyrir ósakhæfa afbrotamenn?

Væntanlega gerir Hæstiréttur kröfu til þess að hlutverk Sogns sé skilgreint áður en dæmt verður í áfrýjunarmálinu.

Endurhæfing á Sogni felst ekki í innilokun

Athugasemdir

[Torfi Kristján Stefánsson, 4.3.2011 kl. 21:22]

Sammála. Auk þess er fáránleg að lágmarksdvöl á Sogni sé ekki skilgreind í dómum sem þessum. Að morðingjar geti verið lausir eftir 2-4 ár er auðvitað fáheyrt - og óheyrt að stórhættulegir geðsjúkir afbrotamenn nái svo skjótum bata að geta losnað svo snemma. Hér þarf greinilega að fá hertari og skýrari reglur um refsivist ósakhæfra afbrotamanna.

Auk þess er furðulegt að heyra að það þurfi að fara með menn út af hælinu til að klippa þá. Er ekki einfaldara að fá hárskera á staðinn?

[Vendetta, 4.3.2011 kl. 22:22]

Þeir á Sogni hafa það allavega mikið betra en á Litla-Hrauni, þar sem fangar fá bara að fara út ef þeir þurfa að fara til tannlæknis eða fara til sérfræðings (húðlæknis, skurðlæknis, osfrv.) og þá í fylgd með tveimur gæzlumönnum, aldrei einum gæzlumanni. Og aldrei til að verzla eða fá klippingu, það er allt innan múranna. Það er móðgun við aðstandendur Hannesar, hvernig Gunnar Rúnar hefur getað logið sig inn á Sogn í staðinn fyrir að fá 16 ára dóm á Litla-Hrauni.

En fyrst hann er kominn á Sogn og hann er svona morðóður/geðbilaður (criminally insane), þá er bezt að hann verði þar til dauðadags og sleppi aldrei út. Hann getur ekki bæði haldið kökunni og étið hana líka.

[Kolbrún Hilmars, 5.3.2011 kl. 10:18]

Þakka ykkur innleggin, Torfi og Vendetta.

Ég varð vissulega hissa þegar ég las þessa frétt og ummæli geðlæknisins, því mig minnti að á sínum tíma hefði Sogn átt að vera annað og meira en "sveitasælu" útgáfa af geðdeild Landsspítalans.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 5.3.2011 kl. 16:48]

Sæl Kolbrún.

Það er mikill munur á geðdeild og fangelsi. Sogn er ekki fangelsi og hefur aldrei verið. Að Sogni er starfrækt svokölluð réttargeðdeild sem er sérhæfð deild sem sinnir ósakhæfum geðsjúkum einstaklingum og endurhæfir þá aftur út í samfélagið.

Það felst engin refsing í því að hálfu samfélagsins að sinna sjúku fólki og þess vegna er vistfólk á Sogni ekki í refsivist, heldur endurhæfingu. Endurhæfing getur tekið langan tíma eða stuttan og dómarar hafa engar forsendur til að ákveða hann.

[Kolbrún Hilmars, 5.3.2011 kl. 17:27]

Takk, Svanur. Það er einmitt þetta sem ég var að velta fyrir mér; hvað er Sogn?

Á sínum tíma skildist mér að Sogn ætti að vera öryggisfangelsi fyrir ósakhæfa, því ekki væri sæmandi að þeir þyrftu að afplána innan um hina sakhæfu. Jafnframt var Sogn kynnt á þann hátt að það væri eingöngu ætlað alvarlega geðsjúkum afbrotamönnum, svo sem morðingjum og öðrum sambærilegum. Semsagt harðlokað hús, með rammbyggðu útivistarsvæði eins og sýnt var í sjónvarpi þegar húsnæðið var tekið í notkun.

Vissulega hafa dómarar engar forsendur til þess að greina batahorfur geðsjúkra afbrotamanna, en það er lágmark að þeir hafi þó réttar forsendur fyrir því hvert eigi að senda þá til afplánunar og/eða meðferðar.

Áður en Sogn kom til, voru þessir afbrotamenn sendir til Svíþjóðar. Það gæti verið fróðlegt að fá upplýsingar um hvers konar vistun var að ræða þar.?

[Svanur Gísli Þorkelsson, 5.3.2011 kl. 19:27]

Rétt Kolbrún. Margir Íslendingar voru sendir til réttargeðsjúkrahúsins í V¨astervik í Svíþjóð. Starfsemin að Sogni var mjög mótuð eftir því sem gekk og gerðist í Svíþjóð. M.a. var  Bogi Th. Melsted yfirlæknir á réttargeðsjúkrahúsinu í V¨astervik kallaður heim til ráðgjafar.

[Erla Magna Alexandersdóttir, 5.3.2011 kl. 19:32]

Eg hef ekki efni á að fara í klippingu- eru menn betur settir sem sakamenn????

[Vendetta, 5.3.2011 kl. 19:50]

Prófaðu að spyrjast fyrir um það í kvennafangelsinu í Kópavogi, Erla. Ef þér finnst það ódýrt (lagning með strípum eða túpering kostar kannski 3-4000), þá gætirðu reynt að komast þangað.  En þú verður annað hvort að fremja einhvern mjög alvarlegan ofbeldisglæp, því að konur fá yfirleitt skilorðsbundinn dóm fyrir minna, eða þá að gera eitthvað, sem öfgafemínistunum líkar ekki, eins og standa fyrir milligöngu kynlífsþjónustu. Ástæðan fyrir hvoru tveggja er að femínistarnir stjórna réttarkerfinu á Íslandi í dag. Sad, but true.

Varðandi karlfanga: Ég hef fengið upplýst, að klipping á Hrauninu kosti um það bil 2.500 kr., sem er ca. 25% af vikulaunum fanga (fyrir 25 stunda vinnuviku).

[Kolbrún Hilmars, 5.3.2011 kl. 20:06]

Svanur, að mig minnir frá umræðunni, var Sogni komið á til þess að leysa Västervik af - tungumálavandamál íslensku vistmannanna eða eitthvað álíka, alla vega vó mannúðarsjónarmið þungt á metunum.

Eins og ég sagði áður, þá voru þessar fínu vettvangsmyndir sýndar frá Sogni við opnun, með rimlum og víggirðingum alls staðar.

Svoleiðis umhverfi er heldur ekki bjóðandi "venjulegum" geðtrufluðum einstaklingi. Ekki frekar en ósakhæfum brotamanni Hraunið. Ætli Sognið standi nú ekki frammi fyrir því að ákveða hvað það ætlar að verða í framtíðinni?

[Kolbrún Hilmars, 5.3.2011 kl. 20:16]

Vendetta og Erla. Svo við snúum nú þessum hálfkæringi upp í "kæring", geta kvennafangar (nú eða karlfangar til þess að gæta jafnréttis) pantað sér tíma á hárgreiðslu- eða rakarastofu að eigin vali eða er þeim sköffuð "heimaþjónusta"?

[Vendetta, 5.3.2011 kl. 20:34]

Nei, fangar mega ekki fara út úr fangelsinu í klippingu. Þeir geta beðið eftir að það komi hárskeri í fangelsið og pantað tíma hjá honum/henni á ákveðnum degi (mánaðarlega eða annan hvern mánuð). Mig grunar samt að fangar klippi líka hvorn annan (eða sjálfa sig) með rafmagnsklippum, en þá verður það bara snoðklipping.

Þannig er það líka í kvennafangelsinu, að það koma hárgreiðslukonur endrum og eins og bjóða upp á ódýra klippingu. Þar verður þó vonandi engin kona snoðklippt.  

[Svanur Gísli Þorkelsson, 6.3.2011 kl. 02:20]

Kolbrún; Einu rimlarnir á Sogni voru og eru hlið  litlum reykgarði út af aðalbyggingunni. Efst á veggjunum var ef ég man rétt komið fyrir litlum göddum. Þeir voru í augum fréttahaukanna mikið frétta og myndefni en nauða ómerkileg flóttavörn í sjálfu sér. Þar sem engi  reynsla var af slíkum stofnunum hérlendis og margir hugar og marga hendur komu að stofnuninni til að byrja með, var ýmislegt uppsett sem ekki reyndist nauðsynlegt eða gagnlegt þegar til kom.

Mikil styr stóð um stofnunina fyrir og eftir opnun hennar, en síðast liðin ár hefur um hana verið ágætis friður. Á þessum árum hafa nokkrir útskrifast frá Sogni og þeir ekki þurft að hverfa þangað aftur, sem er vel.

Stofnunin sem slík og starfsvið hennar er ágætlega skilgreint í reglugerð og lögum um hana svo ég veit ekki hvað þú átt við þegar þú ritar "Ætli Sognið standi nú ekki frammi fyrir því að ákveða hvað það ætlar að verða í framtíðinni?" 

kv,  

[Kolbrún Hilmars, 6.3.2011 kl. 12:43]

Svanur, þetta var einmitt myndefnið sem ég sá í fréttaumfjölluninni í den.   Virkaði mjög traustvekjandi að sjá.  En samt bara blekking miðað við þína lýsingu.

Já, ég spurði hvað yrði í framtíðinni því varla eru allir "criminally insane" læknanlegir.  Og ef þeir reynast "með"sjúklingum sínum hættulegir, hvað þá?

[Vendetta, 6.3.2011 kl. 13:51]

Ég álít, að eftir að Gunnar Rúnari tókst með tilstilli meðvirkra sálfræðinga að sleppa við refsingu fyrir hrottalegt morð, þá muni allir tilvonandi morðingjar reyna það sama. Það eina sem þarf er a) nákvæma skipulagningu áður en morðið er framið, b) góð sambönd og c) góða leikhæfileika.

Morðinginn verður að viðurkenna verknaðinn, segjast ekki geta ráðið við blóðþorsta sinn og biðja um meðferð. Síðan eftir að á Sogn er komið þarf morðinginn að sýna mikla iðrun og óvenjulega góðan og hraðan bata. Þetta er eins konar afbrigði af hinum fullkomna glæp. Aðrir morðingjar sem ekki geta þetta af einhverjum ástæðum, fá annað hvort 16 - 20 ára dóm á Litla-Hrauni eða verða á Sogni áratugum saman ef þeir eru ekki að sýna framfarir.

Tillaga: Til að koma í veg fyrir svona kænskubrögð, þá ætti að breyta refsilögum þannig, að dvöl á Sogni fyrir morð megi skv. lögum aldrei vera skemri en 12 - 16 ár.

[Kolbrún Hilmars, 6.3.2011 kl. 15:54]

Vendetta, ekki er víst að neins konar meðvirkni hafi ráðið úrskurðinum í þessu máli - sagði ekki einmitt einn sérfræðinganna að hann væri skíthræddur við manninn? Eiginlega er sú umsögn helsta ástæðan fyrir þessum skrifum mínum um Sognið og öryggismál þar á bæ.

En svo er hitt heldur ekki útilokað; að kaldrifjaðir muni reyna að misnota kerfið. Vonandi sjá sálgreinendur við svoleiðis töktum.

[Vendetta, 6.3.2011 kl. 16:19]

Þótt einhver sálfræðingur sé skíthræddur við Gunnar Rúnar, þýðir ekki að hann sé ekki sakhæfur. Eða ef við snúum dæminu við, þá er fullt af dæmdum glæpamönnum á Íslandi sem fólk er skíthrætt við og eru samt sakhæfir.

Að Gunnar varð fyrir áfalli í æsku er ekki hægt að nota sem afsökun fyrir morð. margir afbrotamenn (ekki endilega morðingjar) hafa átt gríðarlega erfiða æsku en samt verið dæmdir á Litla-Hraun í fleiri ár. 

Að síðustu vil ég vil nefna þá skoðun mína, að íslenzkir sálfræðingar séu í bezta falli gagnslausir vegna dugleysis og í versta falli skaðlegir vegna rangra ályktana/ákvarðana. Sama álit hef ég á íslenzkum lögfræðingum.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 6.3.2011 kl. 17:36]

Skil ekki hvernig Vendetta telur sig þess umkominn að rengja greiningu geðlæknana í þessu máli. ´

(Sálfræðingar komu ekki að þessari greiningu svo ég viti um) Til eru lönd (T.d. Kína og Íran) sem taka ekki tillit til geðheilsu fólks sem fremur glæpi og dæmir fárveikt fólk til langvarandi fangelsisdvalar eða jafnvel dauða. - Ég er glaður að Ísland er ekki eitt þeirra.

[Kolbrún Hilmars, 7.3.2011 kl. 18:35]

Sæll aftur Svanur.   Ekki þori ég að svara fyrir Vendetta en býst við að hann hafi sínar  ástæður fyrir því að efast um getu þeirra "fræðinga" sem hann taldi upp.

Þú nefnir hræðilegar aðfarir gagnvart geðsjúkum erlendis og ég get tekið undir gleði þína um að svoleiðis viðgengst ekki hérlendis.    Hér eru þó tilburðir til þess að koma á einhverju mannúðlegu kerfi.  Nú þegar er reynt að skilja að unga brotamenn ~ fullorðna, geðsjúka brotamenn ~ "heilbrigða" brotamenn.

Af hverju má ekki alveg eins aðskilja geðsjúka, eftir ástandi og háttalagi á svipaðan hátt?  Þá á ég við að aðgreina "léttgeggjaða og læknanlega" frá alvarlega sjúkum sem taldir eru umhverfi sínu hættulegir?

Svo ég komi enn og aftur að Sogni; ég stóð í þeirri trú að til þess hefði verið stofnað; til þeirrar aðgreiningar. 

Er annars ekki lykilorðið í öllum vistunarmálum; "viðeigandi" stofnun?

[Vendetta, 7.3.2011 kl. 18:55]

Já Kolbrún, ég hef mínar ástæður og bakka ekkert með þetta álit mitt á íslenzkum sálfræðingum/geðlæknum. Eins og allt annað hjá hinu opinbera á Íslandi, þá er aldrei farið rétt að. Það er annaðhvort legið í öðrum skurðinum eða í skurðinum hinum megin vegarins, aldrei á veginum sjálfum, aldrei á réttri leið. Aðrir öfgarnir er að refsa ekki morðingjum, heldur setja þá á heilsuhæli, hinir öfgarnir eru þeir að þvinga heilbrigða unglinga á meðferðarstofnun, sem þau þurfa sízt af öllu, meðan móðurinni eru settir afarkostir. Þannig að það er ekki aðeins undanlátssemin við morðingjana, sem mér gremst, heldur líka fasisminn, ofbeldið og valdníðslan sem ríki og bæjarfélög fremja gegn þeim sem minnst mega sín.

Á meðan Ísland er það fasistaríki sem það er, þá ferst íslenzkum yfirvöldum eða öðrum ekki að gagnrýna það sem yfirvöld gera erlendis án þess að gagnrýna íslenzka kerfið einnig.

[Ragnhildur Kolka, 8.3.2011 kl. 13:52]

Ég held að þessi aðskilnaður á læknanlegum og ólæknanlegum geðsjúklingum hafi verið upphaflegi tilgangurinn, en það breyttist áður en "hótelið" var tekið í notkun. Lára Halla Maak sem upphaflega var ráðin yfirlæknir á Sogni tók aldrei við starfinu því hún taldi öryggismálum ábótavant og vildi ekki vera ábyrg fyrir lífi starfsfólks við þær aðstæður.

Lára Halla var sérmenntuð til að takast á við svona verkefni. Eftir að hún sagði sig frá verkefninu hafa hinir og þessir séð um læknisfræðilega hluta starfseminnar, en enginn þeirra verið með sérmenntun á sviði réttarlækning.

Það er líklega ástæðan fyrir því að Sogn er nær því að vera sveitasetur en öryggisfangelsi í dag.